Ramazan-ı Şerîf Orucu Ne Zaman ve Kimler İçin Farz Kılınmıştır?
Ramazan-ı Şerîf orucunun farz kılınmasıyla ilgili ayet hicretin ikinci yılında nâzil olmuştur. Peygamber Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) önceleri aşûre orucuna devam ederlerdi. Sonra Ramazan orucu farz olunca, aşure orucu sünnet olarak kalmıştır.
Ramazan-ı Şerîf orucu; akıl sahibi ve ergenlik çağına ulaşmış her Müslümana farzdır. Ancak çok yaşlı olan (ve bu yüzden oruç tutamayanlar)ın fidye (her gün için bir fitre) vermesi gerekir.
Hasta ve yolcu olanlar için de dinin bir izni vardır. Bu izni kullananlar daha sonra oruçlarını kaza ederler. Kurân-ı Mübinde şöyle buyruluyor:
“ORUÇ SAYILI GÜNLERDE SİZE FARZ KILINMIŞTIR. SİZDEN HER KİM HASTA VEYA YOLCU OLURSA, TUTAMADIĞI GÜNLER SAYISINCA DAHA SONRA ORUÇ TUTAR, KAZÂDA BULUNUR. ORUCU ZOR TUTABİLECEK, BU HUSUSTA TAKATLERİ TÜKENECEK BİR HÂLDE BULUNANLAR İÇİN DE BİR FİDYE, BİR YOKSULU DOYURACAK YİYECEK VERMEK FARZDIR. KİM GÖNÜL İSTEĞİ İLE KENDİSİNE FARZ OLMADIĞI HÂLDE İYİLİK OLSUN DİYE BİR HAYIR İŞLERSE, MESELA FİDYESİNİ FAZLA VERİRSE VEYA HEM FİDYE VERİR, HEM DE ORUÇ TUTABİLİRSE, KENDİSİ İÇİN DAHA HAYIRLI OLUR. SİZİN ORUÇ TUTMANIZ İSE, BİLSENİZ, SİZİN İÇİN NE KADAR HAYIRLIDIR.” (BAKARA 2/184)
Evet… Bir yolcunun veya oruçtan pek etkilenmeyecek durumdaki bir hastanın, bu konudaki izinden faydalanmayarak oruç tutması daha hayırlıdır. Çünkü kazâya bırakılmış olan bu oruçların daha sonra tutulamaması da ihtimâl dahilindedir.
Verilecek fidyenin miktarı, bir fitre sadakası kadardır. Her gün için bir fidye verilir veya her gün için bir fakirin sabah ve akşam doyacağı kadar yemek verilir. Fidye veren kimse daha sonra oruç tutmaya gücü yetecek bir hâle gelse orucunu kazâ etmelidir; fidye yeterli gelmez.
Sonuç olarak İslâm; kolaylık, hikmet ve merhamet dini olduğundan insanlara her yönden kolaylık göstermektedir. Gösterilen bu kolaylıkların kıymetini bilmeyi Rabbimiz hepimize nasip etsin.
“… ALLAH, SİZİN İÇİN KOLAYLIK İSTER, SİZİN İÇİN ZORLUK İSTEMEZ” (BAKARA 2/185) ÂYET-İ KERÎMESİ BUNU AÇIKLAMAKTADIR.